Nefret ve Ayrımcılık Suçu
NEFRET VE AYIRIMCILIK SUÇU
Her suç, bir hukuki varlığı ya da menfaati ihlal eder. Nefret ve ayrımcılık suçu bunun yanında bir de ön yargı ve negatif ayrıştırıcı fikir içerdiği için eşitlik ve adalet kavramlarını daha fazla ihlal edebilir.
Nefret ve ayrımcılık suçu; ön yargı amacı ve düşmanlık ya da ayrımcılık unsurlarının olması ile davranmak olarak nitelendirilebilir. Ayrımcılık suçu, ülke içinde ya da uluslararası birçok mevzuatta düzenlenmiştir. Nefret ve ayrımcılık suçunda amaç, toplumsal yaşamın ve barışın devamı için düzenlenen kanun maddesiyle kişileri bundan korumaktır. Toplumlar birden fazla kültür ve ırk barındırmakta olup, bu toplulukların huzur içinde birlikte yaşamalarını amaçlayan kanun maddesi bu sebeplerden ötürü düzenlenmiştir. Kozmopolitik toplumlar farklı kültür ve farklı ırklar barındırması sebebiyle, farklı aidiyet duygusu barındırdığından, ortaya nefret duygusu içeren eylemler ceza kanunuyla yaptırıma bağlanmıştır.
Nefret ve Ayrımcılık Suçu 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu 122.maddesinde “Hürriyete Karşı Suçlar” başlığı altında düzenlenmiştir.
“Dil, ırk, milliyet, renk, cinsiyet, engellilik, siyasi düşünce, felsefi inanç, din veya mezhep farklılığından kaynaklanan nefret nedeniyle;
a) Bir kişiye kamuya arz edilmiş olan bir taşınır veya taşınmaz malın satılmasını, devrini veya kiraya verilmesini,
b) Bir kişinin kamuya arz edilmiş belli bir hizmetten yararlanmasını,
c) Bir kişinin işe alınmasını,
d) Bir kişinin olağan bir ekonomik etkinlikte bulunmasını, engelleyen kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
Nefret ve Ayırımcılık Suçunun Unsurları
Kanunda izah edilen söz konusu suçun gerçekleşmesi için yukarıda yazılan unsurların gerçekleşmesi yanında, buradaki saikin kişiler arasında çeşitli etmenlere dayalı olarak grup mensubiyetine bağlı ayrımcılık gerçekleştirmek olmalıdır. Saikin bu yönde olduğu eylem ve hareketler yaptırıma bağlanmış ve bölücülük faaliyetinin önüne geçmeye çalışılmıştır.
6529 sayılı Kanun ile maddede yapılan değişikliğin madde gerekçesine göre; madde başlığında yapılan değişiklikle, ayırımcılık ibaresinin yanında nefret ibaresine yer verilmiştir. Böylece söz konusu suçun nefrete dayalı ayırımcılık olduğuna vurgu yapılmıştır.
Bu sebeplerle söz konuş suç ancak doğrudan kastla ya da nefret saikiyle işlenebilecektir.
ULUSLARARASI MEVZUATA GÖRE NEFRET VE AYRIMCILIK SUÇU
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 2.maddesinde söz konusu suça yer verilmiştir. Bildirgeye göre;
“Herkes ırk, cinsiyet, renk, dil, din, siyaset veya başka bir görüş, ulusal ve sosyal köken, mülkiyet, doğuş veya herhangi bir ayrım gözetilmeksizin bu bildirge ile ilan olunan bütün haklardan ve bütün özgürlüklerden yararlanabilir”.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 14.maddesinde ise;
“Bu sözleşmede tanınan hak ve özgürlüklerden yararlanma cinsiyet, ırk, renk, dil, din, siyasal veya diğer kanaatler, ulusal veya toplumsal köken, ulusal bir azınlığa aidiyet, servet, doğum başta olmak üzere herhangi başka bir duruma dayalı hiçbir ayrımcılık gözetmeksizin sağlanmalıdır.”
ADLİ PARA CEZASI, ERTELEME VE HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI
Adli para cezası, işlenen bir suça karşılık hapis cezasıyla birlikte veya tek başına uygulanabilen bir yaptırım türüdür. Nefret ve ayırımcılık suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası 1 yıl veya altında olduğundan adli para cezasına çevrilebilecektir.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması, denetim süresi içerisinde belli koşullar yerine getirildiğinde ceza kararının hiçbir sonuç doğurmayacak şekilde ortadan kaldırılması davanın düşmesine neden olan bir ceza muhakemesi kurumudur. Nefret ve ayırımcılık suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi mümkündür.
Erteleme, mahkeme tarafından belirlenen hapis cezasının cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesidir. Nefret ve ayırımcılık suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası hakkında cezanın ertelenmesi kararı verilmesi mümkündür.
SUÇUN ŞİKAYET SÜRESİ VE ZAMANAŞIMI
Nefret ve ayırımcılık suçu, şikayete tabi suçlar arasında yer almadığından savcılık tarafından resen soruşturulur, bu suçlara dair herhangi bir şikayet süresi yoktur. Şikayetten vazgeçme ceza davasının düşmesi sonucunu doğurmaz. Suç, dava zamanaşımı süresine riayet edilmek kaydıyla her zaman soruşturulabilir.
Dava zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren belli bir süre geçtiği halde dava açılmamış veya dava açılmasına rağmen kanuni süre içinde sonuçlandırılmamış ise ceza davasının düşmesi sonucunu doğuran bir ceza hukuku kurumudur. Nefret ve ayırımcılık suçu için yapılan yargılamalarda olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Suç, bu zamanaşımı süresi içerisinde her zaman soruşturulabilir, bu zamanaşımı süresi geçtikten sonra soruşturma yapılamaz.
UZLAŞMA
Uzlaşma, suç isnadı altındaki şahıs ile suçun mağduru olan şahsın bir uzlaştırmacı aracılığıyla iletişim kurarak anlaşmasıdır. Nefret ve ayırımcılık suçu, uzlaşma kapsamında olan suçlardan değildir.
