Yağma Suçu
YAĞMA SUÇU
Yağma suçu, diğer bir deyişle zor yoluyla hırsızlık suçu; kişinin cebir ve tehdit kullanmak suretiyle başkasına ait bir malı kendi zilyetliğine geçirmesiyle vuku bulan suç tipidir. Yağma suçunda korunan hukuki değerler kişi özgürlüğü, zilyetlik ve mülkiyet haklarıdır.
Yağma suçu amaç ve araç hareketlerden oluşan bir suçtur. Amaç malın alınması belirlenirken, araç hareketler ise cebir ve tehdit olmalıdır.
TCK’nın 148. ve 150. maddeleri arasında düzenlenen yağma suçu, mağdurun malvarlığına yönelik gerçekleştirilen haksız bir eylemdir.
Yağma suçu; failin, menkul bir malı faydalanmak amacıyla cebir ve tehdit kullanmak suretiyle malın zilyedini bu malı kendisine teslim etmeye zorlamakla oluşur. Bu nedenle, suçun konusu herhangi bir menkul maldır. Yargıtay içtihatlarına göre gayrimenkul mal yağma suçunun konusu olamaz.
Yağma; başkasının zilyetliğindeki taşınabilir malın, zilyedin rızası olmadan faydalanmak amacıyla cebir veya tehdit kullanmak suretiyle alınması olduğundan “zor yoluyla hırsızlık”, bir kişiye karşı kullanılan icbar araçlarıyla haksız bir menfaat elde etmek şeklinde de tanımlanmıştır. Hırsızlık ile yağma suçları aynı ortak unsurlara sahip olup ayrıldıkları tek nokta ya da başka bir deyişle yağmanın, hırsızlığa oranla sahip olduğu ilave unsur, malı almak için cebir veya tehdit kullanılmasıdır (CGK-K.2021/114).
Hırsızlık suçu ile gasp suçu arasında ortak olan fiil, “başkasına ait olan malın alınması” fiilidir. Yağma suçu, hırsızlık suçunun unsuru olan “başkasına ait olan malın alınması” fiiline ek olarak, malın alınması esnasında “cebir” veya “tehdit” kullanılması ile vücut bulan bileşik bir suçtur.
Yağma suçunun vücut bulması için malın mutlaka sahiplenme kastıyla mağdurdan alınması şart olmayıp geçiçi olarak maldan faydalanma veya kullanma kastı ile hareket edilmiş olması halinde dahi suçun unsurları meydana gelir. Yağma suçunun koruduğu hukuki değerler kişi özgürlüğü, vücut dokunulmazlığı, zilyetlik ve mülkiyettir.
Suçun manevi ögesi kasttır. Yağma suçu taksirle işlenemez.
Yağma Suçu Temel Hali (Basit Şekli) Cezası
Suçu, Kanun’un 148. maddesinde düzenlenen şekliyle işleyen kişi hakkında 6 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasına hükmedilir.
Madde 148-(1)Bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden ya da malvarlığı itibarıyla büyük bir zarara uğratacağından bahisle tehdit ederek veya cebir kullanarak, bir malı teslime veya malın alınmasına karşı koymamaya mecbur kılan kişi, altı yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Cebir veya tehdit kullanılarak mağdurun, kendisini veya başkasını borç altına sokabilecek bir senedi veya var olan bir senedin hükümsüz kaldığını açıklayan bir vesikayı vermeye, böyle bir senedin alınmasına karşı koymamaya, ilerde böyle bir senet haline getirilebilecek bir kağıdı imzalamaya veya var olan bir senedi imha etmeye veya imhasına karşı koymamaya mecbur edilmesi halinde de aynı ceza verilir.(3) Mağdurun, herhangi bir vasıta ile kendisini bilmeyecek ve savunamayacak hale getirilmesi de, yağma suçunda cebir sayılır.
Yağma Suçu Nitelikli Hali Cezası
Gasp suçunun nitelikli halleri ve suçun nitelikli hal dahilinde işlenmesi durumunda öngörülen ceza Kanun’un 149. maddesinde düzenlenmiştir. Suçun;
- Silah kullanılarak,
- Kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması suretiyle,
- Birden çok kişi tarafında beraber,
- Yol kesmek suretiyle veya konutta, işyerinde veya bunların eklentilerinde,
- Bedensel veya ruhsal açıdan kendisini müdafaa edemeyecek halde bulunan bir kimseye karşı,
- Mevcut olan veya var kabul edilen suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten faydalanmak suretiyle,
- Suç örgütüne menfaat temin etmek amacıyla,
- Gece vaktinde,
İşlenmesi durumunda, fail hakkında 10 yıldan 15 yıla kadar hapis cezasına hükmedilir.
Yağma Suçu İndirim Halleri
Yağma (gasp) suçunun failine hükmedilecek cezada indirime gidilmesini gerektiren durumlar Kanun’un 150. maddesinde hükme bağlanmıştır. Buna göre, suçun konusunu oluşturan malın değerinin az olması halinde, faile hükmedilecek cezada üçte birden yarıya kadar indirime gidilebilir. Bir diğer indirim hali ise suçun, hukuki bir ilişkiye dayanan alacağın tahsil edilmesi gayesiyle işlenmesidir.
Madde 150- (1) Kişinin bir hukuki ilişkiye dayanan alacağını tahsil amacıyla tehdit veya cebir kullanması halinde, ancak tehdit veya kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.
(2) Yağma suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle, verilecek ceza üçte birden yarıya kadar indirilebilir.
Birden Fazla Kişi Tarafından İşlenen Yağma Suçu
Yağma suçunun birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi eylemin mağdur üzerindeki korkutucu gücü ve mağdurun kendisini savunmasını zorlaştırarak söz konusu suçun daha kolay işlenmesini sağlaması nedeniyle nitelikli hâl kapsamına alınmıştır. “birden fazla” terimi iki ve daha fazla kişiyi ifade eder. Bu nitelikli hâlin uygulanması için birden fazla kişinin TCK’nın 37. maddesi kapsamında suçun kanuni tanımında yer alan fiili birlikte gerçekleştirmeleri gerekir. Suçun birden fazla kişi tarafından işlendiğinin kabulü için önemli olan mağdurun üzerinde eylemin birden fazla kişi tarafından işlenmesinin oluşturduğu zorlayıcı etki değil, faillerin iştirak iradesi içerisinde birbirlerinden cesaret alarak bu eylemi gerçekleştirmiş olmalarıdır.
Suça iştirak için;
1-Suçun icrai hareketlerinin birlikte gerçekleştirilmesi,
2-Haksızlık teşkil eden fiilin icrası üzerinde müşterek hakimiyet kurulması gerekmektedir.
Hazırlık hareketleriyle fiil üzerinde hakimiyet kurulamaz. Suç işlenişine bulunan katkı, suçun tipik hareketlerine uymuyorsa, hazırlık hareketleri mahiyetinde ise, iştirak eden değil yardım eden olarak nitelendirilir.
Bir suçun işlenişine maddi yardımdan söz edilebilmesi için;
1-Yardım suç tamamlanmadan önce gerçekleştirilmelidir.
2-Kasten hareket olmalıdır.
3-Kast suça ait olmalıdır.
4-Suç kasten işlenen bir suç olmalıdır.
5-Suç tamamlanmalı ya da teşebbüs aşamasında kalmalıdır.
Suç ortaklığının koşulları:
1-Birden çok kişi tarafından gerçekleştirilen birden fazla eylem olmalı.
2-Hareketler nedensellik taşımalı.
3-Suça katılma iradesi olmalı.
4-Katılanlar aynı suçun icrasına başlamış olmalı.
Sonuç olarak; ortaklaşarak suçu işleme iradesi yoksa iştirak de yoktur.
Yağma Suçunda Adli Para Cezasına Çevirme, HAGB ve Erteleme
Gasp suçu nedeniyle sanık hakkında hükmedilecek hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesi mümkün değildir. İşbu suç hakkında erteleme ya da hükmün açıklanmasının geri bırakılması hükümlerine başvurmak da mümkün değildir.
Yağma Suçu Zamanaşımı ve Şikayet Süresi, Etkin Pişmanlık ve Görevli Mahkeme
Yağma (gasp) suçu ve suçun nitelikli halleri için öngörülen dava zamanaşımı süresi, suçun işlendiği an itibariyle 15 yıldır. Suçun işlendiği tarihi takiben 15 yıllık dava zamanaşımı süresi içinde soruşturulması ya da suç hakkında dava açılması gerekir. Bahse konu suç ve suçun nitelikli hallerinin takibi şikayete bağlı değildir; re‘sen takip edilir. Gasp suçu 5271 sayılı CMK. 253/1’inci maddesinde düzenlenen suçlardan biri olmadığından uzlaştırmaya tabii değildir.
İşbu suç hakkında yargılama faaliyeti ağır ceza mahkemesi marifetiyle icra edilir. Suçun faili çocuksa çocuk ağır ceza mahkemesi görevlidir. Yağma (gasp) suçu, etkin pişmanlık hükümlerinin uygulama alanı bulabileceği suçlardandır. Fail, suç sebebiyle mağdurun gördüğü zararı kısmen ya da tamamen giderdiği veya suçu birlikte işlediği kişilerin kimliklerini yetkili mercilere ifade ettiği takdirde, etkin pişmanlık hükümlerinden faydalanabilir ve cezasında indirime gidilebilir. Buna göre, fail;
- Suç hakkında kovuşturma başlatılmadan önce etkin pişmanlık gösterir ve mağdurun zararını aynen geri verir ya da tazmin etmek suretiyle tamamen giderirse hükmedilecek cezanın yarısına kadar,
- Suç hakkında kovuşturma başlatılmasına karşın hüküm verilmeden önce etkin pişmanlık gösterirse hükmedilecek cezanın üçte birine kadar indirim uygulanır.
Yorumlar